برنامه ریزی و تهیه بسته های سرمایه گذاری

شناخت و تحلیل وضع موجود اولین گام در پیاده سازی هر طرحی در شهرهای هوشمند است. ما در مرکز تعالی شهرهای هوشمند ایران، در گام اولِ تهیه بسته های سرمایه گذاری وضعیت موجود را با استفاده از تحلیل های دقیق و پیشرفته مدیریتی مورد بررسی قرار می دهیم. خروجی این بررسی ها و اعمال آن ها در پروژه شهر هوشمند تضمین کننده موفقیت در پیاده سازی خواهد بود.

در هر شهر مناطق مختلف شهری ویژگی های خاص خود را دارند و با مساله های مختلفی روبرو هستند. در گام دوم تهیه بسته های سرمایه گذاری اولویت بندی پهنه های مختلف شهری انجام می شود. در این مرحله پتانسیل و ضعف های پهنه های مختلف در شهر مورد بررسی قرار میگیرند

در شهر هوشمند طیف گسترده ای از پروژه ها اجرا می شود و الزاما همه این موارد برای پیاده سازی در یک شهر مناسب نیستند. در کنار این انتخاب پرژه ها  باید به صورت حرفه ای صورت بپذیرد تا به وسیله بخش خصوصی به سرمایه گذاری جلب شده و منابع برای اجرای پایدار پروژه فراهم آید.

یکی از دلایلی که بخش خصوصی از همکاری و مشارکت در اجرای پروژه های هوشمندسازی صرف نظر می کند، تعریف نامناسب اسناد مناقصه است. با تهیه RFP مناسب این شانس را خواهیم داشت که بخش خصوصی به صورت ویژه به این موضوع جذب شود.

یکی دیگر از مساله هایی که شهرداری ها در پیاده سازی پروژه های شهر هوشمند با آن ها روبرو بوده اند، موضوع انتخاب شایسته است. در کشور ما پیمانکاران شهر هوشمند هنوز قوت  لازم در ابعاد مختلف مالی، فنی، و مدیریتی را ندارند و در بسیاری از موارد سنجش و برآورد نامناسب نسبت به توانایی های پیمانکار شهر هوشمند سبب شکست پروژه های شهری می شود.

قراردادهای خدماتی یکی از انواع مدل های مشارکت جهت همکاری با بخش خصوصی است. این نوع قراردادها به صورت برون سپاری بوده و شهرداری های می توانند با استفاده از واگذاری کوتاه مدت رقابت بین بخش خصوصی را افزایش داده و قیمت ها بهینه شوند. نکته قابل توجه در این قرارادادها عدم امکان جذب سرمایه از سمت بخش خصوصی است. همچنین بخش عمومی باید به هزینه  را تقبل کند.

در ذیل قراردادهای مدیریتی، تنها مدیریت دارایی های عمومی واکذار می گردد و زیرساخت در اختیار بخش عمومی نگه داشته می شود. یکی از چالش های این نوع قراردادها انتقال اختیار کنترل دارایی عمومی است که همواره از منظر سیاسی بحث برانگیز بوده است.

در قراردادهای اجاره ای برخلاف قراردادهای خدماتی و مدیریتی، بخش خصوصی مبلغی به بخش عمومی پرداخت می کند.

قراردادهای سرمايه‌گذاري‌هاي مشترک را می توان مشارکت واقعي بخش عمومي و خصوصي دانست که مزاياي حضور بخش خصوصي را با ملاحظات اجتماعي و دانش محلي بخش عمومي جمع مي‌نمايند. این نوع از مشارکت هر دو طرف را به صورت مشابه و برابر در امور مشارکت وارد می‌کند. در قراردادهای سرمايه‌گذاري‌هاي مشترک دو طرف علاقمند به موفقيت شرکت بوده و براي افزايش بازدهي انگيزه دارند. این موضوع به دلیل آن است که هر دو طرف آورده مالی در این پروژه دارند.

در قراردادهای خانواده BOT  شامل چندین قرارداد می شود: قرارداد BOT که مخفف واژه  BUILD – OPERATE AND TRANSFER  به معنی ساخت ، بهره برداری و واگذاری است و به قراردادهایی اطلاق می شود  که در آن طرحی با مجوزشهرداری  برای ساخت به یک شرکت خصوصی واگذار می گردد . پس از آن ساخت ، امتیاز بهره برداری از طرح برای مدتی به شرکت سازنده داده می شود . او مالک طرح و منافع حاصل از آن می گردد و بعد از انقضای مدت قرارداد مالکیت طرح به دولت انتقال می یابد .

در سایر صورت‌های این نوع از قرارداد بعد از ساخت و پیاده سازی پروژه ها توسط بخش خصوصی توافقات دیگری مانند پرداخت اجاره توسط بخش عمومی یا خصوصی، تصاحب در انتهای قرارداد توسط بخش خصوصی و… مطرح می شود